Heykel, sanatsal değeri olan üç boyutlu eserlerdir. Ahşaptan, mermerden, kilden modeller yapılarak, tunç ve bronzdan da dökme yöntemi kullanılarak yapılan şekillerdir. Adak olarak, mezar abidesi olarak ya da önemli bir olay adına yapılan anıt olarak yapılabildiği gibi bir kişiyi yüceltmek içinde yapılır.
Höyük, persler tepe diye isimlendirilir. Eski yerleşim yerlerinin yıkılıp doğal afetler sonucu tahrip olmasıyla sonradan oluşan tepelere denir. Genellikle bu yerleşim yerlerinin yıkılması sonucu başka topluluklarda aynı yerin üzerine yerleştikleri için bu şekilde tepeler oluşur. Çok eski dönemlerde insanlar yerleşim yerlerinde barınmazlardı, daha çok ağaç kovukları ve mağaralarda yaşarlardı. Bundan dolayı kazılarda pek höyüklere rastlanmaz.
Timülüs, krallar ve persler gibi çok önemli kişiler için yapılan mezarlardır. Timülüsler de höyükler gibi tepe şeklinde görülür. Farklı tarafı iç yapılarındadır. Bu şekilde tepeler yapılmasındaki amaç, mezar yerini belirlemek ve mezar odasının hırsızlardan korumasıdır.
Nekropol, eski yerleşimlerde kent dışına yapılan toplu gömütlerin olduğu yerlerdir. Mezarlık alanlarını kapsar.
Architectura, eski Yunanca bir kelime olan bu arkeolojik kazı terimi, mimarlık anlamında kullanılır. Yapı ustası demektir. Yani eski çağlarda sanatla mimarlık bir bütün olarak düşünülebilir.
Seramik, özellikle Çatal höyükte o bölgede yaşayan insanların kendilerinin, yaptığı tabak, çanakları kullandıkları anlaşılırken, daha sonraki dönemlerde çömlekçi çarklarını kullanarak kilden yapmaya başlamışlardır. Seramikler bazen şarap ya da zeytinyağı gibi gıdaları saklamak amaçlı yapılabilirdi.
Sikke, insanların ticaret yapmak için ya da günlük alış verişte kullanmak için aldıkları malın karşılığını ödemek amaçlı, kullandıkları madeni parçalardır. Üzerinde genellikle resim yazı ile garanti altına alınır.
Yazıt, taşların ya da mermerlerin üzerlerine o bölgede konuşulan dille yazılan metinlerdir. En önemli ve ünlü yazıtlar, Hammurabi kanunlarının yazıldığı yazıtlardır.
Akroter, bir tür süs elemanıdır. Alınlık denen üçgen şeklindeki süs eşyasının kenarlarına takılan küçük heykellerden oluşan süslemelere denir.
Altar, kutsal mekanlardan olan tapınaklarda, tanrı için kurbanların kesildiği yerdir. Diğer adı sunaktır.
Akropol, bu arkeolojik kazı terimi, savunulması iyi durumda olan kale demektir. Kral bu kısımda yaşarken halk akropol eteklerinde yaşar.
Amphora, iki kulplu olan ve kilden yapılan testilerdir. Bu testiler o dönemde yiyecek ya da sıvı gıdaların taşınmasında kullanılırlar.
Hoplit, eski Yunan ordusunda yer alan ve piyade olan savaşçılardır. Silahları tunçtan, giysileri de manda derisinden imal edilirdi.
Mezar steli, yüksekliği fazla olan, dik olarak yere konan taştan levhalardır. Yani diğer bir ifade ile mezar taşı demektir.
Pithos, arkeolojik kazı terimleri içinde yer alan pithos, sıvı ve katı besin maddelerini depo etmek için kullanılan küplerdir. Bunlar çok büyük küpler olduğundan çukurlara yerleştirilerek mezar olarak da kullanılırdı.
Agora, yerleşim yerinin önemli toplantılarının, politikalarının, ticaret işlerinin yapıldığı halk meydanlarıdır. Bir nevi pazar alanıdır. En işlek şehir merkezleridir.
Amphitheatrum, bir tür açık hava tiyatro alanıdır. Basamaklı, oval biçimli tiyatrolardır. Bu alanlarda vahşi hayvanların yaptıkları dövüşlerin izlendiği, gladyatör dövüşlerinin yapıldığı alanlardır.
