Parlamentonun Tanımı ve İşlevi
Parlamento, demokratik yönetim sistemine sahip ülkelerin yasama organıdır. Seçim yoluyla gelen milletvekillerinden oluşur ve halkı temsil eder. Milletvekilleri, kanun yapma başta olmak üzere birçok yasama faaliyetinde bulunur. Parlamento, yasaların demokratik bir süreçte oluşturulmasını sağlar ve hükümetin icraatlarını denetler.
Oylama Türleri
Parlamentoda oy kullanma işlemi, oylanan kanunun veya meselenin özelliğine göre değişiklik gösterir. Bazı işler için nitelikli çoğunluk ve gizli oy aranırken, bazı işler için açık oylama yapılır. Bu oylama türleri şunlardır:
- Açık Oylama: Meclis Genel Kurulu'nda milletvekillerinin hangi yönde oy kullandıklarını açıkça belirten oylama yöntemidir. Oylama sonlandıktan sonra verilen oylar meclis tutanağıyla kayıt altına alınır.
- Gizli Oylama: Milletvekillerinin kabul, ret veya çekimser oylarını perde arkasında kullandığı oylama şeklidir. Özellikle anayasa değişikliği kanun teklifleri gizli oylamayla kabul edilir.
Parlamentoda kullanılan bazı temel terimler ve kavramlar aşağıda açıklanmıştır:
- Andiçme (Yemin Etme): Seçimlerden sonra her milletvekili ve dışarıdan atanan bakan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 81. maddesinde yer alan metni Meclis Genel Kurulu'nda yüksek sesle okur.
- Ad Cetveli: Parlamenterlerin, seçildikleri bölgeye göre ad ve soyad sırasına dizilerek kaydedildiği cetveldir.
- Amaç Maddesi: Çıkarılan kanunun hangi amaca hizmet etmek için çıkarıldığını gösteren maddesidir.
- Ara Seçim: Meclis üyelerinin anayasada öngörülen şartlarda %5'inde boşalma olduğu takdirde yapılan milletvekilliği seçimidir.
- Ara Verme: Meclisin çalışmalarına 15 günü geçmeyecek şekilde ara vermesidir. Bu dönemde her halükarda Genel Kurul ve aksi yönde karar alınmadığı takdirde meclis komisyonları çalışmaz.
- Tezkere: Meclis tarafından hükümete veya başka bir kuruma verilen yazılı emir veya bildirimdir.
- Alt Bent: Kanun maddelerinin daha ayrıntılı açıklamalarını içeren alt kısımlardır.
- Alt Komisyon: Meclis komisyonlarının belirli konuları daha detaylı incelemek üzere oluşturduğu alt birimdir.
- Açıklama Hakkı: Milletvekillerinin belirli konular hakkında açıklama yapma yetkisidir.
- Adalet Komisyonu: Meclis bünyesinde adalet ve yargı konularında çalışmalar yapan komisyondur.
- Ana Muhalefet Partisi: Mecliste iktidar partisine karşı en fazla sandalyeye sahip olan muhalefet partisidir.
- Ana Bina: Parlamento çalışmalarının yürütüldüğü ana yapıdır.
- Avrupa Birliği Uyum Komisyonu: Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde gerekli düzenlemeleri yapan komisyondur.
Ekstra Bilgiler
Parlamento terimleri, sadece yasama faaliyetleriyle sınırlı değildir. Aynı zamanda parlamentonun iç işleyişi, komisyon çalışmaları, milletvekillerinin görev ve yetkileri gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Parlamento terimlerini anlamak, demokratik süreçlerin işleyişini ve yasama organının fonksiyonlarını daha iyi kavramamıza yardımcı olur.
|
