Divan Edebiyatı Terimleri

Divan Edebiyatı Terimleri; İslamiyet'in kabulünden sonra Türklerin yazılı edebiyatıdır. Arap ve Fars edebiyatından esinlenerek gelişen Türkçenin de karışmasıyla birlikte ortaya çıkan edebiyat türüdür. Şairlerin şiirlerin divan adlı el yazması kitapta toplamasıyla divan edebiyatı adını almıştır. Divan edebiyatın ilk ürünlerini Celaleddini Rumi Farsça olarak 13. yüzyılda yazmıştır. Bunun dışında bir çok şiir kaleme alınmış ve bu şiirlerin geneli kahramanlık hikayeleri, eğitici ve dinsel yapıtlardır. Arap ve Fars edebiyatının dışında daha sonra İran edebiyatı da divan edebiyatı içerisinde yer almaya başlamıştır. İran edebiyatıyla birlikte önemli gelişmeler yaşayan divan edebiyatında şairler kendini öven 'fahriye' şiir ustalıklarında zirveye çıkmışlardır. Divan edebiyatında son şiirleri ise Tevfik Fikret, Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal Beyatlı yazmıştır. Divan edebiyatı terimlerini bilmek yazılan şiirleri anlamak açısından oldukça önemlidir.

Divan edebiyatı terimleri nelerdir;

• Fütüvvetname; Gelenekleri, görgü kurallarını açıklayan ayrıca namazı bırakmamak, haya sahibi olmak, helal kazanç sahibi olmak gibi ahiliğe katılan kişilerin dilden düşürmedikleri ilkelerdir.
• Gazavatname; İsminden de anlaşılacağı gibi savaşları ele alan eserlerdir.
• Hamse; Ali Şir Nevai, Hamdullah Hamdi, Lamii, Nev'izade Atai, Suphizade Fevzi, Veysi, Taşlıcalı Yahya'nın yazdığı beş mesneviden oluşan eserlere verilen isimdir.
• Hilye; Hz. Muhammedin iç ve dış güzelliklerinden bahseden yazılardır.
• İskendername; Büyük İskender'in seferlerini ele alan eserlerdir.
• Kısas-ı Enbiya; Peygamberlerin kıssaların anlatan eserlere verilen isimdir.
• Lugaz; Şiir şeklinde yazılan bilmecelere verilin isimdir.
• Mazmun; Klişeleşmiş düşünceleri anlatan, ifade eden benzetmelerdir.
• Münşeat; Mensur eserlere verilen isimdir.
• Nazire; Bir şairin, başka bir şaire karşılık olarak yazdığı şiirin adıdır.
• Seyahatname; Seyahatnamelerin gezip gördükleri yerleri yazdıkları eserlerin ismidir.
• Sefaretname; Yurt dışına giden siyasilerin gezip gördükleri yerleri yazdıkları eserlere verdiği isimdir.
• Siyasetname; Devlet adamlarına bilgi vermek amaçlı yazılan eserlere verilen isimdir.
• Siyer; Hz. Peygamberin hayatını ele alan eserlere verilen isimdir.
• Surname; Şehzadelerin özel günlerini ele alan eserler.
• Şehrengiz; Şehirlerin güzelliklerini anlatan eserler.
• Tanzim; Bir mısra ve beytin başka şairler tarafından biçimlendirilmesidir.
• Tezkire; Ünlü kişilerin hayat hikayelerini ele alan eserler.
• Velayetname; Ulemaların hayatlarını anlatan eserler.
• Baburname; Babür Şahın kendi yazdığı eserdir.
• Garipname; Tasavvufu öğretmek için yazılmış olan eserdir.
• Kabusname; Öğüt verici eserler.
• Tazarruname; Söz oyunlarıyla yazılmış süslü eserlerdir.