Psikoloji Terimleri
Psikoloji, insanın yaşam biçimini, davranışlarını, olaylar ve durumlar karşısındaki tutumlarını, doğasını ve ruhsal sıkıntılarını inceleyen ve çözüm yolları arayan bir bilim dalıdır. Diğer bilim dallarında olduğu gibi, psikolojinin de kendine özgü terimleri bulunmaktadır. Psikoloji ile ilgili terimleri bilmek, bu alanda yazılmış akademik yazıları anlamada ve kendinizi geliştirmede yardımcı olur.
Psikoloji Terimleri ve Anlamları
- Acting out: Uyumsuz davranışların tekrarı ve duyguların sözel anlatımı.
- Ajitasyon: Huzursuzluk ve subjektif anksiyete ile karakterize edilen durum. Anksiyete bozuklukları ve depresyon durumlarında görülür.
- Affekt: Duygu durumu veya mizaç.
- Akatizi: Fonksiyon bozukluklarına bağlı motor huzursuzluk. Genellikle antipsikotik ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkar.
- Amnezi: Bellek kaybı. Alzheimer hastalığı, Korsakoff sendromu, dissosiyatif bozukluklar ve depresyon durumlarına bağlı olarak gelişebilir.
- Asindetik: Bireyin düşünceleri arasında mantıksal bağın olmaması durumu. Genellikle şizofrenide görülür.
- Ateksitimi: Duyguları sözel olarak ifade edememe durumu.
- Çevresellik: Fazla detaylı düşünme ve buna bağlı olarak detaylı anlatımla konuşma. Sürekli belirli bir nokta etrafında dolaşma.
- Delirium: Organik beyin bozukluğuna bağlı olarak gelişen, varsayımlar ile belirlenen akut bilinç bulanıklığı durumu.
- Depersonalizasyon: Kişiliği rüya veya hayal tarzında reddetme durumu. Gençlerde oluşma riski fazladır, depresyona ikincil olabilir.
- Verbijerasyon: Bir kelime veya cümlenin sürekli tekrarlanması.
- Süblimasyon: Önüne geçilmiş ve engellenmiş olan dürtülerin daha olası ve kabul edilebilir yollara yönlendirilmesi.
- Stereotipi: Anlamsız ve sebepsiz olarak bazı hareketlerin sürekli yinelenmesi durumu. Rahatsız edicidir ve şizofreni hastalarında görülür.
- Somatizasyon: Duygusal durumları ve iç gerginliği fiziksel ve bedensel yakınmalar şeklinde ifade etme durumu.
- Sanrı: Elde olan kanıtlarla yanlışlığı ispatlanamayan ve sosyal gruplardan farklılık gösteren yanlış inanç. Hem fonksiyonel hem de organik psikozlarda görülür. Yaygın olarak kuşku şeklinde kendini gösterir.
- Rezistans: Psikoterapi sırasında bilinçdışı olan malzemenin tepkilerine karşı gösterilen direnç.
- Regresyon: Düşünce, davranış ve duygu biçimlerinin daha ilkel dönemlere dönmesi durumu.
- Psikoz: Sanrı ve halüsinasyonlarla belirli olarak gelişen ruhsal hastalık.
- Obsesyon: Bireyi sıkıntıya sokan ve rahatsız eden, sürekli kafasından atmak istediği fakat başaramadığı düşünceler.
- Nevroz: Gerçek olan ve içgörü ile ilişkisi kopmayan stres durumuna karşı olarak gelişen bir hastalık.
- Ödipal: Karşı cinsten olan ebeveyne bilinçdışı istek ile belirlenen durum, aynı cins ebeveyne karşı duyulan derin öfke.
- Libido: Cinsel dürtü ve genel psişik enerji olarak tanımlanır.
- İllüzyon: Uyarıcının yanlış algılanması. Ruhsal hastalıklı bireylerde görüldüğü gibi normal sağlıklı bireylerde de yaşanabilir.
- İd: Kişilikte ilkel ve bilinçdışı olan büyük parça.
- Fobi: Belirli bir nesne, durum, olay veya cisimden korkma durumu.
- Ego: Kişiliğin gerçek ile bağlantılı olan kısmı.
- Fiksasyon: Kişilik gelişiminin henüz olgunlaşmamış evresinde duraksama olayı.
- İnkar: İç ve dışta gerginliği azaltmak veya yok etmek için bilinçdışı olarak bazı gerçekleri reddetme.
- Otizm: Otistik düşünce biçimi.
- Halüsinasyon: Dış uyaran olmadan algılamada hata. En sık işitme halüsinasyonları görülürken, görme, somatik, dokunma, koku ve tat biçiminde de rastlanır.
Bunların dışında kullanılan daha pek çok psikoloji terimi bulunmaktadır. Diğer psikoloji terimleri arasında astenik, demans, deplasman, depresyon, düşünce uçması, efor, ekolali, derealizasyon, ekopraksi, füg, katatoni, manyerizm, negativizm gibi terimler yer almaktadır. |
Seher
04 Ağustos 2024 PazarPsikoloji terimleri listesinde yer alan Akatizi tanımına göre antipsikotik ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabileceği belirtilmiş. Bu yan etkiyi yaşayan birisi olarak, sürekli olarak motor huzursuzluk hissediyorum ve bu durum günlük yaşamımı ciddi anlamda etkiliyor. Bu rahatsızlığın üstesinden gelmek için ne gibi önlemler alabilirim veya hangi tedavi yöntemleri mevcut?
Cevap yazAdmin
04 Ağustos 2024 PazarSeher hanım,
Akatizi, gerçekten de kişinin günlük yaşamını oldukça zorlaştırabilen bir durumdur. Motor huzursuzluk ve yerinde duramama hissi, özellikle antipsikotik ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığı hafifletmek için birkaç öneri ve tedavi yöntemi mevcut:
1. İlaç Değişikliği veya Ayarlaması: Öncelikle, antipsikotik ilaçlarınızı yazan doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Doktorunuz, ilaç dozunu ayarlayabilir veya farklı bir antipsikotik ilaca geçiş yapabilir. Bazı ilaçlar, diğerlerine göre daha az akatizi riski taşıyabilir.
2. Ek İlaç Tedavisi: Doktorunuz, akatizi semptomlarını hafifletmek amacıyla ek ilaçlar reçete edebilir. Örneğin, beta-blokerler, benzodiazepinler veya antikolinerjikler gibi ilaçlar akatizi belirtilerini azaltmada yardımcı olabilir.
3. Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, motor huzursuzluk hissini hafifletebilir. Hafif yürüyüşler, yoga veya germe egzersizleri rahatlamanıza yardımcı olabilir.
4. Stres Yönetimi: Stresi azaltmak için gevşeme teknikleri, meditasyon veya derin nefes alma egzersizlerini deneyebilirsiniz. Stres, akatizi belirtilerini kötüleştirebilir, bu yüzden stres yönetimi önemlidir.
5. Destek Grupları: Akatizi ya da benzer yan etkiler yaşayan diğer insanlarla deneyimlerinizi paylaşabileceğiniz destek gruplarına katılmak, duygusal destek almanıza yardımcı olabilir.
Unutmayın, tedavi seçeneklerini ve yaşam tarzı değişikliklerini doktorunuzla detaylı bir şekilde konuşmalısınız. Sağlıklı günler dilerim.