Dilbilgisi terimleri yaşamımız boyunca hemen hemen her gün kullandığımız terimlerdir. Birçok kişi devamlı olarak bu terimleri kullanmış olsa bile ki birçok terimin anlamını ve görevini bilmemektedir. Gerekli araştırma ve çalışma yapılması halinde çoğu yabancı olduğumuz terimlerin anlamlarına kavuşmuş olacaktır. Bahsedeceğimiz dilbilgisi terimleri ile birçok kişinin öğrenmesi ve bilgi sahibi edinmesi sağlanmış olacak.
Dilbilgisi terimleri nelerdir?
Ad: Bütün cansız varlıklara somut ve soyut kavramları ile verilmiş olan ve nitelendiren kelime türüne denir.
Adapte: Farklı dillerde yazılmış olan eser veya eserleri başka bir dilde çevirerek yer ile kişi adlarını ve örf adetlerini değiştirerek dili konuşanların hayatına uygulanan çeviri tarzıdır.
Adaptasyon: Herhangi bir farklı eserin sahneye ve oyuna göre uyarlanması veya farklı bir eser haline getirilmesi işlemine denilmektedir.
Ağız: Ülke içerisindeki dilin bölgelere ve kültürlere göre değişen söyleyiş özelliğine denilmektedir.
Alıcı: Gönderici tarafından belirlenen ve göndericinin iletisini karşı taraftan alan kişi ve kurumlara denilmektedir.
Ana Dili: insanoğlunun doğup ve büyüdüğü alanlardaki aile yaşantısı ile sosyal bağlardan öğrendiği, ezberlediği ve kültürlerine göre değişiklilik kişiler ile en güçlü bağı oluşturan dile denilir.
Bağlaç: İfade ve cümleleri birbirine bağlayan ve anlamlı söz oluşmasını sağlayan sözcüğe denilir.
Belgisiz: Cümlelerde ve kelimelerde belgisiz anlam içeren sözcüklere denilmektedir.
Birleşik Eylem: herhangi bir sözcük ile anlam bakımından kalıplaşan eylemlere denilir.
Cins adı: Herhangi bir türün bir bölümünü veya tamamını belirten ada denilmektedir.
Cümle bağlacı: Alt cümleyi ana cümleye bağlayan sözcüktür.
Çoğul eki: Kelimelere ve cümlelere çoğul anlamı veren eklere denilir.
Dar ünlü: Kişilerde alt çenenin biraz açılması ile oluşan cümlelere denilmektedir.
Durak: Dizede akıcılığın durmasını sağlamak için durulan yerdir.
Düz cümle: Yüklemi sonda olan cümlelere denilir.
Ek: Herhangi bir sözcük üretmek için veya sözcüğün görevini belirtmek için kullanılan biçim verici seslere denilir.
Emir kipi: Eylemin yapılacağını veya yapılmayacağını bildiren kip.
Fiil: Olumlu ya da olumsuz olarak zaman kavramı taşıyan veya kişi kavramı veren sözcüklere denilmektedir.
Geniş ünlü: Çenenin aşağıya doğru inmesiyle oluşan ünlülerden bazılarına denilmektedir.
Güncel zaman: Hazırda mevcut olan durumu veya hareketi ifade eden fiil şekline denilmektedir.
Gövde: Köklere yapım eklerinin gelmesi ile meydana gelen türevlere denilir.
Harf: Her dilin kendine özel seslerini yazıda göstermeye yarayan işarete denilir.
Haber kipi: Herhangi bir eylemin gerçekten yapıldığını veya var olduğunu gösteren fiil şeklidir.
Kişi eki: Herhangi bir eyleme eklenerek o eylemi kimin yaptığını belirten eke denilir.
Kişi zamiri: Cümlede veya kelimeler içerisinde insan adlarının yerine kullanılan zamirlere denilir.
Mimik: İletişim içerisinde kişi yüz hareketlerine denilir.
Nesne: Öznenin yapmış olduğu işten etkilen varlıklara denilmektedir.
Ön ek: Kökün önüne getirilen eklere denilir.
Ön edat: Kendisinden sonra gelen cümle ögesinin rolünü belirleyen kelimeye denilmektedir.
Özel ad: Tek varlığı bildiren adlara denilir.
Sayı sıfat: Sayı kavramı içeren sıfatlara denilir.
Ses bilgisi: Dilin seslerini inceleyen dal türüne denir.
Son ek: Kökün ardından getirilen eklere denilir.
Soru sıfatı: Soru sormaya yarayan sıfata denmekte ve dilbilgisi terimleri arasında yer almaktadır.